De vraag 'Wat is duurzame isolatie?' is moeilijk objectief te beantwoorden. 
Online tekent zich een jarenlange discussie af tussen twee kampen, in ieder geval in Nederland, over verschillende typen isolatiematerialen en hun bijdrage aan vermindering van broeikasgassen. Het ene kamp is overtuigd van de gunstige eigenschappen van natuurlijke isolatiematerialen en het andere kamp betwijfelt dit of vlakt dit af. Zo is het moeilijk om uit de kakofonie van meningen en persoonlijke ervaringen objectieve kennis te filteren.

Gezond verstand
Echter weten we wel dat om PIR en PUR isolatie te maken een petrochemische proces nodig is dat veel energie vraagt. Het materiaal komt na zijn levensduur op de hoop van chemische afval terecht. En om glas- en steenwol te maken moet glas en steen worden verhit tot 1000 °C om er isolatie-'suikerspinnen' van te maken. Ook dit vraagt veel energie.

Als de verduurzaming van bestaande woningen gebeurt met deze nu op de markt zijnde goedkoopste isolatiematerialen (glaswol, steenwol, PIR en PUR) stoten we als land extra CO2 uit door deze hoge energievraag.

Natuurlijke isolatiematerialen
In tegenstelling tot deze grondstoffen slaan natuurlijke vezels zoals houtvezels, vlasvezels en hennepvezels, CO2 op in plaats van dat het wordt uitgestoten bij de productie. Als het wegrot komt de opgeslagen CO2 weer vrij, maar als we er bouwmaterialen zoals isolatiemateriaal van maken kan de CO2 voor tientallen, misschien wel honderden jaren vastgelegd worden. Natuurlijke isolatie slaat daarnaast ook nog eens CO2 op als het al is aangebracht in gebouwen. Als we de bouwmaterialen circulair ontwerpen kunnen bouwmaterialen na de levensduur van een gebouw hergebruikt worden, en wordt de periode van CO2-opslag verlengd.

Stoten natuurlijke isolatiematerialen dan helemaal geen CO2 uit?
Het is niet zo dat er in het proces van plant tot isolatiemateriaal geen CO2 wordt uitgestoten. Er is ook bij dit type isolatiemateriaal transport en verwerking.

Imagoprobleem
"Het succes van natuurlijke isolatiematerialen zoals hennep en schapenwol is tot nu toe erg beperkt gebleven in Nederland. Het imago van natuurlijke isolatiematerialen is dat ze duurzaam zijn en … duur. Dat laatste klopt meestal wel, maar wat de meeste mensen niet weten, is dat deze producten een aantal zeer belangrijke voordelen hebben ten opzichte van traditionele isolatiematerialen. Hier ligt veel te weinig de nadruk op. Wat nodig is, is méér isoleren maar vooral: béter en gezonder isoleren. Bovendien moet de algemene onwetendheid en onbekendheid met deze producten overwonnen worden.” (Duurzaamthuis.nl)

Historie natuurlijke bouwmaterialen
Vroeger werden woningen geïsoleerd met plaggen, grasmatten, turf, wieren, zeegras, stro, riet, etc. Eigenlijk alles wat ruimschoots voorhanden was in de directe omgeving. Echter liet de bouwwijze bij sommige woningtypologieën zoals de plaggenhut te wensen over. Hierdoor was het binnenklimaat alsnog moeilijk te verwarmen en vochtig. In 1902 trad de Woningwet in werking die bepaald dat het wonen in een slecht en ongezonde woning niet meer is toegestaan.

Met de industrialisatie, de grote woningbouwopgaven na de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende verduurzamingsopgave zijn goedkope minerale isolatiematerialen, en later ook synthetische isolatiematerialen, in Nederland maar ook wereldwijd langzaam aan mainstream geworden. Zo zijn de gunstige materiaaleigenschappen van natuurlijke isolatiematerialen langzaam aan op de achtergrond geraakt.

De kennisontwikkeling over bouwfysica en bouwtechnieken heeft er aan bijgedragen dat natuurlijke isolatiematerialen herontdekt zijn als alternatief. Zij het nog op kleine schaal. Zo is het hedendaagse dampopen bouwen met natuurlijke materialen ontstaan vanuit Duitsland, in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De reden om dampopen te bouwen komt voort uit de gedachte om met zoveel mogelijk natuurlijke materialen te bouwen en daarbij gebruik te maken van hun gunstige materiaaleigenschappen. Zoals bijvoorbeeld vocht bufferen zonder schade te veroorzaken en de isolerende werking te verminderen.

Natuurlijke vezels
Natuurlijke isolatiematerialen worden in het algemeen van plantaardige vezels gemaakt zoals bijvoorbeeld uit: hennep, vlas, hout, wieren en gras. Daarnaast kunnen bijvoorbeeld ook schapenwol, cellulose, kurk, leem en stro gebruikt worden als natuurlijk isolatiemateriaal. Met de productontwikkeling van natuurlijke materialen tot bijvoorbeeld isolatiematten en -platen lijkt het aan de vooravond te staan van een grootschalige herintroductie en zich zo los te weken uit de zelfbouw-hoek.

Gezond binnenklimaat
Natuurlijke isolatiematerialen zijn goede thermische isolatie (winterwarm en zomerkoel), dampopen, warmte- en vochtregulerend, vuurbestendig en geluidsisolerend. Dampopen bouwen is te vergelijken met het wonen in een ademend jack dat de regen buiten houdt, maar damp (transpiratie) doorlaat naar buiten. Geheel nieuw is dampopen bouwen niet in Nederland. Zo is de traditionele spouwmuurconstructie meestal gewoon dampopen.